Stowarzyszenie Samorządowe Ziemi Cieszyńskiej, które powstało w oparciu o wieloletnia tradycję współpracy w ramach Związku Komunalnego Ziemi Cieszyńskiej tradycyjnie 11 listopada organizuje Uroczystą Sesję Rad Samorządów Ziemi Cieszyńskiej, na której osoby szczególnie zasłużone zostają uhonorowane laurami ziemi cieszyńskiej – Srebrnymi oraz Honorową Złotą Cieszynianką.
Święto Niepodległości – 11 listopada jest uroczyście obchodzone w każdej gminie naszego regionu, zaś aspekt regionalny tych obchodów nadaje organizowana od 1996 roku przez Związek Komunalny Ziemi Cieszyńskiej, a od 2009 przez Stowarzyszenie Samorządowe Ziemi Cieszyńskiej Uroczysta Sesja Rad Samorządów Ziemi Cieszyńskiej, która odbywa się zawsze 11 listopada o godz. 17.00 w Teatrze im. Adama Mickiewicza w Cieszynie. Spotkanie to od roku 1997 uzyskało specyficzny klimat poprzez odbywającą się w jego trakcie ceremonię wręczania laurów „Cieszynianek”. Od 2010 z chwilą przystąpienia Powiatu Cieszyńskiego w poczet członków Stowarzyszenia, Powiat przyznaje również Srebrną Cieszyniankę. W roku 2011 do tego grona dołączyła również ponownie Gmina Jaworze.
Geneza
Laury Ziemi Cieszyńskiej to inicjatywa Związku Komunalnego Ziemi Cieszyńskiej, który w 1997 roku podjął formalną uchwałę i przyjął Regulamin, który stanowi, że samorządy Ziemi Cieszyńskiej będą corocznie spośród swoich mieszkańców wyłaniać osoby, które zasłużyły się w szczególny sposób dla społeczności, w której działają tzn. wniosły nowe, pozytywne wartości lub były na tyle nowatorskie i innowacyjne, że ich działanie może zostać uznane za godne naśladowania, polecenia jako wzór dla innych.
Ustalono przy tym iż każda gmina będąca członkiem Związku będzie dokonywać takiego wyboru i że osoby wybrane przez gminy stają się laureatami wyróżnienia pn. ‘Srebrna Cieszynianka’. Spośród wybranych przez gminy laureatów ‘Srebrnej Cieszynianki kapituła Ziemi Cieszyńskiej’ do roku 2001 wybierała jednego, któremu wręczano Laur ‘Złotej Cieszynianki’. Do regulaminu wprowadzono także zmiany polegające na przyznaniu jeszcze jednego lauru: Honorowej Złotej Cieszynianki. Wyróżnienie to w latach 1998 – 2008 przyznawane było przez Zgromadzenie Związku osobom, które w szczególny sposób zasłużyły się dla naszego regionu przy czym nie musiały one zamieszkiwać na naszym terenie. Były nimi następujące osobistości: Premier (dzisiejszy Poseł do Parlamentu Europejskiego) Jerzy Buzek, Jan Olbrycht – Marszałek Województwa Śląskiego (dzisiejszy Poseł do Parlamentu Europejskiego), profesor Daniel Kadłubiec, lekarz Antoni Michałek, profesor Janusz Guziur, śp. Tadeusz Kubok – dyrektor firmy ‘Bracki Browar Zamkowy’ w Cieszynie, Małgorzata MendelMiśka – popularyzatorka muzyki klasycznej, profesor Andrzej Faruga, Jerzy Pilch - pisarz, publicysta, dramaturg oraz scenarzysta.
Powołane w roku 2009 Stowarzyszenie Samorządowe Ziemi Cieszyńskiej na Nadzwyczajnym Zebraniu Członków Stowarzyszenia w dniu 21.10.2009 r. podjęło uchwałę w sprawie przyjęcia Regulaminu ‘Laury Gmin Ziemi Cieszyńskiej - Srebrna oraz Honorowa Złota Cieszynianka’ w brzmieniu przyjętym wcześniej przez Związek.
Wyróżnieniem Lauru Honorowej Złotej Cieszynianki w roku 2009 uhonorowało Franciszka Dzidę – filmowca amatora z Chybia, autora scenariuszy, zdjęć, reżysera swoich filmów i animatora kultury, a w roku 2010 Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia Laur Honorowej Złotej Cieszynianki przyznało Adamowi Małyszowi - utytułowanemu skoczkowi narciarskiemu z Wisły. W roku 2011 - Panu Karolowi Suszce, dyrektorowi Teatru Cieszyńskiego w Czeskim Cieszynie, w 2012 Pani Lidii Lankocz – animatorce życia kulturalnego. W roku 2013 Laur Honorowej Złotej Cieszynianki został przyznany Panu Adamowi Makowiczowi – pianiście jazzowemu z Ustronia. Natomiast w roku 2014 Laur otrzyma Pan Krzysztof Wójtowicz - pedagog, instruktor muzyczny i dyrygent, autor aranżacji i kompozycji na chór dziecięcy i mieszany, zasłużony działacz kultury, oddany działacz amatorskiego ruchu muzycznego.
W roku 2015 Laur Honorowej Złotej Cieszynianki został przyznany Panu Jerzemu Wałdze – rusznikarzowi, wykonującemu strzelby myśliwskie zwane cieszyniankami lub ptaszniczkami. W kolejnym roku (2016) Laur Honorowej Złotej Cieszynianki otrzymał Pan Witold Dzierżawski –działacz społeczny i wieloletni samorządowiec, natomiast w ubiegłym roku Laur Honorowej Złotej Cieszynianki przyznany został ks. Andrzejowi Czyżowi, propagatorowi ekumenizmu angażującemu się w sprawy kościelne i społeczne.
W roku bieżącym to wyjątkowo wyróżnienie przyznano Pani Halinie Szotek – historykowi, muzealnikowi ze Skoczowa.
Statuetka
Laury ‘Honorowej Złotej i Srebrnej Cieszynianki’ mają charakter statuetek przedstawiających kwiat ‘haquetia epipactis’, wykonanych według projektu zatwierdzonego na podstawie postępowania konkursowego. Laureatem przeprowadzonego w 1997 roku konkursu został cieszyński plastyk Henryk Jasiński, który zaprojektował przestrzenny model statuetki oraz jej graficzny wizerunek.
Ceremonia
Laury Ziemi Cieszyńskiej, zarówno ‘Srebrnej Cieszynianki’, a także i ten specjalny laur ‘Honorowej Złotej Cieszynianki’ wręczane są podczas uroczystego spotkania radnych Ziemi Cieszyńskiej, które odbywa się raz w roku w dniu Święta Niepodległości - 11 Listopada.
Laureaci
Jak określa to regulamin tryb wyłonienia przez gminę osoby nominowanej jest dowolny i zależy tylko i wyłącznie od postanowień samej gminy/powiatu.
Statystyka
Razem w latach 1997-2017 statuetkę Srebrnej Cieszynianki otrzymało 301 osób:
Rok 1997 13 laureatów
Rok 1998 14 laureatów (Cieszyn: Stefania Bojda i Józef Golec)
Rok 1999 14 laureatów (Chybie: Hermina i Edward Przemyk)
Rok 2000 14 laureatów (Istebna: Wanda Błażowska Maciejczek i Tadeusz Maciejczek)
Rok 2001 14 laureatów (Jaworze: Ewa i Krzysztof Czaderowie)
Rok 2002 13 laureatów
Rok 2003 13 laureatów
Rok 2004 13 laureatów
Rok 2005 13 laureatów
Rok 2006 14 laureatów (Dębowiec: G. i J. Gluzowie)
Rok 2007 12 laureatów
Rok 2008 14 laureatów
Rok 2009 13 laureatów
Rok 2010 13 laureatów
Rok 2011 14 laureatów
Rok 2012 14 laureatów
Rok 2013 14 laureatów
Rok 2014 14 laureatów
Rok 2015 14 laureatów
Rok 2016 14 laureatów
Rok 2017 15 laureatów
Rok 2018 15 laureatów
Razem w latach 1997-2001 statuetkę Złotej Cieszynianki otrzymało 5 osób:
Rok 1997 Jan Broda (Skoczów, emerytowany nauczyciel i działacz kultury)
Rok 1998 Jan Broda (Chybie, Dyrektor Zakładu Doświadczalnego PAN w Gołyszu)
Rok 1999 Janina Marcinek (Cieszyn,
Rok 2000 Władysław Oszelda (Cieszyn)
Rok 2001 Joanna Nowak (Zebrzydowice)
Razem w latach 1997-2018 statuetkę Honorowej Złotej Cieszynianki otrzymało 19 osób:
Rok 1997 nie przyznano
Rok 1998 Premier RP Jerzy Buzek
Rok 1999 nie przyznano
Rok 2000 Marszałek Województwa Śląskiego Jan Olbrycht
Rok 2001 nie przyznano
Rok 2002 Prof. Daniel Kadłubiec
Rok 2003 Lekarz Antoni Michałek
Rok 2004 Prof. Janusz Guziur
Rok 2005 Tadeusz Kubok
Rok 2006 Małgorzata Mendel-Miśka
Rok 2007 prof. Andrzej Faruga
Rok 2008 Jerzy Pilch
Rok 2009 Franciszek Dzida
Rok 2010 Adam Małysz
Rok 2011 Karol Suszka
Rok 2012 Lidia Lankocz
Rok 2013 Adam Makowicz
Rok 2014 Krzysztof Wójtowicz
Rok 2015 Jerzy Wałga
Rok 2016 Witold Dzierżawski
Rok 2017 Ks. Andrzej Czyż
Rok 2018 Halina Szotek
Koncert
Na koncert zaproszeni zostali:
- Posłowie i Senatorowie Regionu,
- Posłowie do Parlamentu Europejskiego,
- Wojewoda Śląski,
- Zarząd Województwa Śląskiego,
- Radni Ziemi Cieszyńskiej z 13 Rad Gmin Śląska Cieszyńskiego: Brenna, Chybie, Cieszyn, Dębowiec, Goleszów, Hażlach, Istebna, Jaworze, Skoczów, Strumień, Ustroń, Wisła,
Zebrzydowice, oraz radni Rady Powiatu Cieszyńskiego a także Sejmiku Śląskiego,
- Samorządowcy gmin polskiej części Euroregionu Śląsk Cieszyński oraz goście z Republiki Czeskiej,
- Osobistości życia kulturalnego naszego regionu,
- Laureaci poprzedniej edycji Lauru Ziemi Cieszyńskiej.
XXX
W tym roku Laury Srebrnej Cieszynianki otrzymali:
Brenna: Ks. Krzysztof Pacyga
Chybie: Pan Franciszek Stokłosa
Cieszyn: Pani Jolanta Dygoś
Dębowiec: Pani Elżbieta Chlebiej
Goleszów: Pani Anna Czudek
Hażlach: Pani Sylwia Grzebień
Istebna: Pan Jan Bojko
Jaworze: Pan Leopold Kłoda
Skoczów: Pan Franciszek Pomper
Strumień: Pani Maria Siadek
Ustroń: Pan Zbigniew Niemiec
Wisła: Pani Danuta Kozyra
Zebrzydowice: Pani Halina Rybka i Pan Robert Rybka
